Hộp số vô cấp D-CVT (Dual Mode CVT) là loại hộp số tự động vô cấp CVT đầu tiên trên thế giới, kết hợp truyền động dây đai với bánh răng số, giúp cải thiện hiệu suất nhiên liệu, cảm giác tăng tốc và sự yên tĩnh.
1. Hộp số vô cấp D-CVT là gì?
Chữ "D" là viết tắt của Dual Mode (Chế độ kép), hiểu một cách đơn giản là hộp số biến thiên vô cấp D-CVT này không chỉ sử dụng dây đai truyền động mà có thêm một cấp số thực sự. Raize là mẫu xe đầu tiên của Toyota được ứng dụng công nghệ mới D-CVT khi hãng chính thức giới thiệu ra thị trường vào năm 2019.
2. Vì sao hộp số vô cấp CVT lại được sử dụng cho các xe cỡ nhỏ?
Trước khi tìm hiểu về D-CVT trên Toyota Raize, hãy bắt đầu với những nguyên tắc cơ bản. Hộp số vô cấp CVT truyền thống là sự kết hợp của 2 trục puli, puli đầu vào được nối với trục khuỷu động cơ thông qua bộ biến mô và puli đầu ra truyền lực tới các bánh. Hai trục puli này được kết nối bởi một dây đai (hoặc xích đai) có thể thay đổi đường kính của chúng để cung cấp vô số tỷ số truyền.
Do không có bất kỳ bánh răng nào nên hộp số vô cấp CVT cho phép tăng tốc và hiệu quả mượt mà hơn, đồng thời có kích thước nhỏ hơn, trọng lượng cũng nhẹ hơn so với hộp số truyền thống có bánh răng. Chính vì vậy, nó là giải pháp tối ưu khi đưa vào sử dụng trên những chiếc xe nhỏ.
3. Nhược điểm của hộp số vô cấp CVT?
Đó là sự tổn thất năng lượng do ma sát của dây đai (hoặc xích đai) so với bánh răng truyền thống. Nhưng từng đấy chưa phải tất cả, hộp số vô cấp CVT tạo ra nhiều tiếng ồn hơn mức bình thường do toàn bộ quá trình hoạt động liên tục của dây dai với các trục puli. Điều này càng trở nên trầm trọng hơn trong các tình huống xe tăng tốc đột ngột hoặc vận hành ở tốc độ cao.
Hơn nữa, hộp số vô cấp CVT luôn giữ cho động cơ hoạt động trong vòng tua máy cao nhất để đạt được tỷ số truyền phù hợp, đó là lý do tại sao động cơ lại có âm thanh "ồn ào" khi xe tăng tốc. Khi chạy ở tốc độ cao, hộp số vô cấp CVT còn có thể khiến động cơ duy trì vòng tua máy cao khiến xe không còn tối ưu mức tiêu thụ nhiên liệu.
Một phương pháp để mở rộng phạm vi tỷ số truyền của hộp số vô cấp CVT là tăng kích thước của các trục puli, vô hình chung điều này lại đi ngược với tiêu chí tạo ra một hộp số nhỏ và nhẹ hơn hộp số sử dụng bánh răng.
4. Hộp số vô cấp D-CVT có gì đặc biệt?
Không giống như các hộp số vô cấp CVT truyền thống, hộp số vô cấp D-CVT trên Toyota Raize không chỉ dựa vào hệ thống truyền động bằng dây đai mà còn có sự tham gia của các bánh răng tách rời vào quá trình hoạt động. Trong điều kiện hoạt động bình thường, khi xe đang dừng hoặc di chuyển từ tốc độ thấp đến trung bình, hộp số vô cấp D-CVT hoạt động tương tự như một hộp số vô cấp CVT truyền thống.
Tuy nhiên, khi xe vận hành ở tốc độ cao hơn, hộp số vô cấp D-CVT sẽ chuyển sang chế độ phân chia với sự tham gia truyền động bằng bánh răng để cung cấp khả năng truyền lực hiệu quả hơn (ít mất năng lượng hơn), giảm tải chuyển động quay đáng kể cho bộ truyền động bằng dây đai.
Ta có thể thấy rõ qua sự chuyển đổi này giữa chế độ bình thường (tốc độ thấp và trung bình) và chế độ chia tách (tốc độ cao).