Trong suốt nhiều thế kỷ, Cơ khí luôn được xem là “trái tim” của nền công nghiệp hóa. Trong bối cảnh toàn cầu đã thay đổi mạnh mẽ: biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm công nghiệp… buộc các ngành sản xuất phải chuyển mình. Trong dòng chảy đó, Công nghệ xanh (Green Technology) không chỉ là xu hướng mà đã trở thành mệnh lệnh tất yếu. Ngành CNKT Cơ khí – vốn gắn liền với máy móc, năng lượng và sản xuất, giữ vai trò tiên phong trong công cuộc này.

- Công nghệ xanh trong Cơ khí (Green Mechanical Engineering) là tập hợp các giải pháp kỹ thuật nhằm: giảm tiêu thụ năng lượng; giảm phát thải CO₂ và chất thải sản xuất; tăng hiệu suất sử dụng vật liệu; ứng dụng vật liệu thân thiện môi trường; sử dụng năng lượng tái tạo và tự động hóa thông minh nhằm giảm rủi ro và lãng phí. Nhìn chung, đây là cuộc cách mạng làm sạch toàn bộ quá trình thiết kế – chế tạo – vận hành – tái chế sản phẩm cơ khí.
- Ứng dụng nổi bật của Công nghệ xanh trong ngành CNKT Cơ khí hiện đại:
+ Vật liệu xanh tối ưu hóa từ gốc của sản phẩm cơ khí. Các vật liệu thân thiện môi trường đang trở thành xu hướng chủ đạo: hợp kim nhẹ có khả năng tái chế 100%; vật liệu composite sợi tự nhiên; vật liệu polymer phân hủy sinh học; thép xanh (Green Steel) luyện bằng công nghệ HydroCông nghệ sản xuất sạch hơn (Clean Manufacturing)
+ Một số ứng dụng thực tế: Máy CNC tiết kiệm năng lượng nhờ cơ cấu điều khiển biến tần; Công nghệ cắt gọt khô (Dry Machining) không cần dầu tưới nguội; Hệ thống thu hồi nhiệt từ máy ép và lò nung; Tối ưu đường chạy dao để giảm hao hụt vật liệu. Điều quan trọng là các nhà máy cơ khí hiện đại đang chuyển từ tư duy “sản xuất nhiều” sang “sản xuất tối ưu – ít tác động môi trường”.
- Robot và tự động hóa – Giảm rủi ro và tăng hiệu suất xanh: Robot công nghiệp thế hệ mới tiêu thụ năng lượng thấp hơn 30–40% so với thế hệ cũ, đồng thời giúp giảm lỗi sản xuất; giảm chất thải do quy trình lỗi; kểm soát quy trình bằng Io; tối ưu bảo trì dự đoán (Predictive Maintenance) và robot không chỉ “làm thay” con người mà cònlàm tốt hơn – sạch hơn – an toàn hơn.
- Kỹ sư cơ khí thế hệ mới: Tư duy xanh là bắt buộc một kỹ sư cơ khí hiện đại không còn chỉ biết vận hành máy móc. Họ phải am hiểu tiêu chuẩn môi trường quốc tế và biết thiết kế tối ưu năng lượng và vật liệu. Thành thạo mô phỏng số để giảm thử nghiệm thực tế. Đặc biệt, có tư duy “vòng đời sản phẩm" . Biết kết hợp cơ khí – tự động hóa – vật liệu – môi trường
-> Công nghệ xanh – Không chỉ là xu hướng, mà là sứ mệnh của ngành CNKT Cơ khí, có chức năng iảm tác động môi trường mà còn nâng tầm giá trị của ngành CNKT Cơ khí Việt Nam trong hành trình hội nhập toàn cầu. CNKT Cơ khí xanh chính là cây cầu nối giữa phát triển công nghiệp và bảo vệ hành tinhvà chúng ta là những người xây nên cây cầu đó.
